Geisha trong bộ kimono

Các từ tiếng Nhật “kimono” và “geisha” rất quen thuộc với mọi người. Chúng gắn liền với những quan niệm rập khuôn của người nước ngoài về xứ sở mặt trời mọc kỳ lạ. Từ “kimono” không cần giải thích. Tuy nhiên, có rất nhiều hiểu lầm về từ “geisha”.

Dịch theo nghĩa đen, từ “geisha” có nghĩa là “người của nghệ thuật”. Geisha là một nghệ sĩ; có tài chiêu đãi đàn ông, không chỉ bằng tài năng ca hát và nhảy múa mà còn bằng học vấn. Theo phương châm “mọi thứ đâu vào đấy”, từ xa xưa, người Nhật đã chia phụ nữ thành ba loại: nội trợ, sinh sản – tức là vợ; tâm hồn – geisha, với học vấn; và cuối cùng, thể xác – oiran, một vai trò được các cô gái quán bar và quán rượu đảm nhiệm sau khi mại dâm công khai bị cấm. Một buổi tối dành cho geisha chắc chắn là một sự kiện đáng nhớ, mặc dù nó thường khiến người nước ngoài có phần thất vọng. Đó chính xác là cảm giác của tôi, mặc dù lần đầu tiên tôi được giới thiệu về geisha là do thị trưởng của một thành phố nổi tiếng với các cô gái đẹp Nhật Bản.

Cuối bữa tối, ba “nghệ sĩ” xuất hiện, hai người còn quá trẻ, người thứ ba thì quá già. Trang phục rực rỡ, kiểu tóc cầu kỳ, lớp sơn trắng dày khiến khuôn mặt họ trông như những chiếc mặt nạ vô hồn – tất cả dường như được sân khấu hóa một cách có chủ đích.

Các cô gái giải thích rằng họ mới mười sáu tuổi và cả hai chỉ mới được bổ sung vào danh sách geisha chính thức, được duy trì ở mọi thành phố Nhật Bản có trà thất, chỉ vài tháng trước đó. Một trong số họ duyên dáng rót rượu sake cho tôi và, không kém phần thơ mộng, giải thích câu nói khắc trên đồ sứ. Không chịu thua kém, tôi viết đoạn đầu một trong những bài thơ tứ tuyệt của Bạc Cư Nghi, và cô ta ngay lập tức thêm hai câu còn thiếu một cách tự tin, như thể nhà thơ Trung Quốc này, người sống cách đây hơn một nghìn năm, là đồng hương và là người cùng thời với cô. Chúng tôi không thể tiếp tục cuộc thi thơ của mình, vì tiếng đàn shamisen bắt đầu leng keng từ góc phòng. [2] Tuân theo tín hiệu của vị geisha lớn tuổi, các cô gái đứng dậy khỏi bàn và thực hiện một điệu nhảy nghi lễ, có lẽ còn cổ xưa hơn cả những bài thơ chúng tôi vừa viết. Sau đó, cả ba quỳ xuống, cúi chào, trán gần chạm sàn, rồi biến mất qua cánh cửa, sau khi ở lại với chúng tôi tổng cộng chưa đến nửa tiếng.

“Sao, chỉ vậy thôi à?” Nếu tôi không nói ra sự bối rối của mình, thì chắc hẳn nó đã hiện rõ trên mặt tôi, bởi vì chủ nhà đã nhận ra điều đó. “Ngay cả nhiều người Nhật,” – ông ta nói, “giờ đây cũng đùa rằng mời geisha cũng ngu ngốc như gọi sâm panh ở quán bar. Bạn sẽ không thể say vì nó, nhưng bạn sẽ cho khách của mình thấy rõ rằng bạn sẵn sàng chi bất kỳ khoản tiền nào cho họ.”

“Một buổi tối với geisha,” – một nhà báo Ý mà tôi quen thường nói, “chẳng khác nào một bữa tối với một vị trụ trì. Mọi thứ bạn thấy ở đó đều có thể được gọi là ‘màn thoát y ngược’…”

Thật vậy, với mái tóc giả và lớp trang điểm, một geisha trông giống một con búp bê sống hơn là một người thật. Nếu du khách tưởng rằng họ sẽ được chứng kiến ​​bất cứ điều gì gợi cảm trong các điệu múa geisha, thì hoàn toàn sai lầm. Phong cách của họ rất nghiêm ngặt, gần như không có chút nữ tính nào, bởi vì những điệu múa này bắt nguồn từ nhà hát Noo cổ đại.

Đôi khi các geisha hát theo khách, đôi khi họ chơi những trò uống rượu vô hại. Trong suốt thời gian đó, họ không quên rót bia và rượu sake cho khách, đùa giỡn với họ, và quan trọng nhất là cười những câu chuyện đùa của họ. Và mọi tiếp xúc kết thúc dừng ở đó.

Kyoto là nơi tốt nhất để khám phá thế giới geisha. Ở đó, tại quận Gion, tập trung hầu hết các quán trà, cũng như các cơ sở có thể được gọi là trường dạy geisha hoặc nhà cung cấp geisha. Chủ sở hữu của một cơ sở như vậy trả một khoản phí nhất định cho cha mẹ của một cô gái đăng ký học nghề ở độ tuổi sáu hoặc bảy. Ngoài việc học hành chính quy, geisha tương lai còn học hát, nhảy, đàn shamisen và các môn nghệ thuật cần thiết khác. Cô bé sống trọn đời trong nhà của bà chủ, người không chỉ dạy cô bé nghề mà còn lo cơm nước, quần áo, và tất nhiên là cả chi phí sinh hoạt.

Ở Nhật Bản, trẻ em bị cấm làm việc cho đến khi hoàn thành chương trình lớp chín bắt buộc, vì vậy chi phí chỉ bắt đầu được bù đắp sau khi các em tròn mười lăm tuổi. Phải mất một thời gian dài để đào tạo một “geisha bậc thầy”, và nhu cầu về họ chỉ cao trong vài năm đầu sau khi họ chính thức ra mắt. Chủ sở hữu cơ sở khó có thể kiếm lời chỉ bằng cách cử những người học việc của mình đi biểu diễn với tư cách là những nghệ sĩ biểu diễn giàu kinh nghiệm. Đây không phải là nguồn thu nhập chính của họ. Mọi geisha sớm muộn gì cũng có một người bảo trợ, người này trả cho chủ sở hữu một khoản tiền rất lớn để có quyền triệu tập họ bất cứ lúc nào. Cô gái vẫn nằm trong danh sách geisha trong thành phố và có thể được mời đến bất kỳ quán trà nào, nhưng người bảo trợ luôn có quyền hủy yêu cầu dù đã được nhận lời.

Thông thường, vai trò này do một doanh nhân lớn tuổi đảm nhiệm, mà đối với họ, điều này quan trọng chủ yếu vì lý do uy tín. Vì sự hiện diện của geisha ở Nhật Bản tượng trưng cho lòng hiếu khách ở mức cao nhất (ai cũng biết thú vui này tốn kém một cách quá đáng), nên các cuộc họp kinh doanh quan trọng nhất trong cả thế giới thương mại và chính trị đều diễn ra tại các quán trà. Một geisha có nhà bảo trợ là chủ tịch công ty hay bộ trưởng sẽ thường đóng vai trò chủ nhà tiếp khách trong những trường hợp như vậy.

Du khách nước ngoài sẽ thường nhầm tưởng một người hầu gái bất kỳ mặc kimono là geisha. Tuy nhiên, một người Nhật Bản sẽ không bao giờ nhầm lẫn trong trường hợp này. Trang phục geisha truyền thống nổi bật với cổ áo kimono, được hạ thấp hơn ở phía sau so với thông thường. (Do đó, trong các quán trà, người ta thường cắt cổ áo không phải ở phía trước mà ở phía sau.) Ở dạng hiện đại, kimono ôm sát cơ thể phụ nữ không phải để lộ mà là để che đi những đường nét tự nhiên. Một dải thắt lưng bản rộng có nơ ở phía sau được đeo cao hơn đáng kể so với eo, khiến người phụ nữ Nhật Bản trông phẳng ở phía trước và khom lưng.

Một cô gái Nhật Bản hoàn toàn có thể đi bộ trên phố trong bộ kimono của bà cố mình, và không ai cho rằng bộ trang phục này là cổ hủ hay lỗi thời. Nó thậm chí còn trông hoàn hảo, ngay cả khi người phụ nữ cao hơn một cái đầu và gầy hơn nửa người so với chủ sở hữu trước của bộ kimono. Trang phục truyền thống của Nhật Bản không phụ thuộc vào mùa, thời trang, hay thậm chí chiều cao hay vóc dáng của một người.

Kimono được cắt may theo những đường nét hình học không liên quan đến bất kỳ hình dáng cụ thể nào và được may theo một mẫu chuẩn đã được sử dụng từ nhiều thế kỷ trước khi xuất hiện trang phục may sẵn tiêu chuẩn. Gấu áo không được cài mà được quấn quanh, và chiều dài luôn được bo tròn một cách phóng khoáng, vì vậy mỗi khi mặc kimono, phụ nữ Nhật Bản đều điều chỉnh nó theo nhu cầu cá nhân. Không chỉ ngoại hình mà cả hành vi của phụ nữ Nhật Bản cũng thay đổi đáng kể tùy thuộc vào trang phục họ mặc. Khi mặc kimono, họ luôn tuân thủ nghiêm ngặt các nghi thức truyền thống. Trong trang phục, họ chỉ cư xử theo đúng phong cách Nhật Bản trong những trường hợp rất trang trọng. Và nếu kimono không phù hợp với sự hối hả và nhộn nhịp của đường phố hiện đại, thì trang phục phương Tây dường như cũng không phù hợp với phụ nữ Nhật Bản khi mặc trong bối cảnh gia đình truyền thống. Dự đoán rằng phụ nữ Nhật Bản sẽ không bao giờ mặc kimono nữa sau Thế chiến II đã không thành hiện thực. Cùng với sự đổi mới của nhiều hình thức sống ở Nhật Bản sau chiến tranh, một sự hồi sinh của trang phục dân tộc đang diễn ra. Kimono đã lấy lại vị thế của mình như một trang phục cho các ngày lễ và những dịp đặc biệt, đồng thời vẫn là một phần của cuộc sống truyền thống Nhật Bản.

Nếu bạn đang tìm kiếm một cuộc trò chuyện sôi nổi, dí dỏm, hãy mời một geisha. Luôn xinh đẹp, không quá hai mươi tuổi, ăn mặc tinh tế, cô ấy sẽ là một người bạn đồng hành quyến rũ. Geisha là những người phụ nữ có học thức nhất Nhật Bản. Hóm hỉnh, am hiểu văn học, vui vẻ và tháo vát, họ sẽ dành hết sự quyến rũ của mình cho bạn. Với kỹ năng cổ điển, một geisha sẽ hát và đọc những bài thơ hay nhất và trích đoạn từ những vở kịch hay nhất. Và trong suốt thời gian đó, với bản tính vui vẻ, dí dỏm và thích tán tỉnh, cô ấy vẫn giữ được phẩm giá nữ tính của mình. Một geisha không nhất thiết là một người phụ nữ để bán – ít nhất, đó không phải là một phần công việc của họ; rất có thể, họ là một nghệ sĩ, được thuê với mức phí cố định theo giờ để giải trí và thưởng thức nghệ thuật. Bạn, một người châu Âu không biết tiếng Nhật, có thể bị quyến rũ bởi tuổi trẻ, sự quyến rũ đầy mê hoặc, sự hoạt bát không ngừng của cô ấy, nhưng người Nhật coi trọng geisha chính xác là những người trò chuyện được đào tạo nghệ thuật, không thể thiếu trong xã hội.

G. Vostokov (Nga). Nước Nhật Bản và cư dân. 1904

Du khách đến Nhật Bản thường chỉ nhìn thấy geisha từ xa, ví dụ như khi họ bước ra khỏi quán trà hay leo lên một chiếc xe kéo có mái che (những chiếc xe kéo cuối cùng ở Nhật Bản chủ yếu chở geisha), hoặc họ sẽ thấy geisha trên sân khấu, trong phim ảnh hoặc trên truyền hình (nhiều người trong số họ kiếm thêm thu nhập thông qua những màn trình diễn như vậy). Bạn cũng có thể thấy một geisha đi cùng khách quen đến nhà hàng. Và rồi bạn sẽ bị ấn tượng bởi nét mặt của người phụ nữ này: vừa ngây thơ vừa quyến rũ, vừa táo bạo vừa khiêm nhường. Vẻ duyên dáng tao nhã của vũ công thể hiện rõ trong từng chuyển động của cô. Và sự quan tâm vô bờ bến của cô dành cho người bạn đồng hành thực sự là sự tôn vinh của nữ tính. Vì vậy, ngay cả khi bạn đã biết tất cả mọi thứ về cô ấy, một geisha vẫn luôn kỳ lạ, bí ẩn, quyến rũ và đáng khao khát. Cô ấy là một người phụ nữ, nhưng còn hơn cả những gì chúng ta thường nghĩ về từ đó.

Walt Sheldon (Hoa Kỳ). Tận hưởng Nhật Bản. 1961

Xem tiếp phần 9: Sự ra đời của ngọc trai