Một trong những nhạc công nổi tiếng nhất thế kỷ XX, Louis Armstrong, là cháu của nô lệ da đen được đưa đến Mỹ.  Ông sinh ra và trải qua tuổi thơ trong nghèo khó.

Trong hồi ký của mình do Đại học Oxford xuất bản, ông kể về những năm tháng đầu đời đã được nuôi dưỡng và thay đổi bởi một gia đình Do Thái nghèo.

Armstrong trải qua thời thơ ấu ở Storyville, một khu ổ chuột New Orleans, bang Louisiana. Cha của cậu bé đã biến mất gần như ngay lập tức sau khi cậu chào đời, và mẹ cậu, người sinh ra cậu năm 16 tuổi, cố gắng nuôi sống bản thân và hai đứa con bằng cách rửa sàn nhà thuê. Đôi khi bà và con trai đi “săn”: nhặt những sản phẩm hư hỏng vứt ngoài chợ, cắt bỏ thối rữa và bán cho các quán ăn bình dân. Nhưng việc nuôi hai đứa trẻ với số tiền kiếm được như vậy là nhiệm vụ bất khả, vì vậy Mary đã làm thêm ở khu đèn đỏ Storyville.

Khi Louis lên sáu, anh gặp một người hàng xóm buôn đồng nát, người đã đề nghị trả anh vài xu để giúp phân loại quần áo.

Gia đình Karnovsky gốc Do Thái từ Nga chạy sang Mỹ. Nhận được tiền cho ngày làm việc đầu tiên, cậu bé ngày càng giúp đỡ người buôn đồng nát. Cuối cùng, anh trở thành một người trong gia đình Karnovsky, giống như đứa con trai thứ ba, nhưng là người da đen.

Anh lái xe cùng Alex, con trai cả của Karnovsky, đi khắp các con phố, mua vải vụn, vỏ chai rỗng và những thứ rác rưởi khác. Và với một người con trai khác của gia đình, Maurice, anh ta bán than sưởi cho gái mại dâm vào buổi tối. Louis ăn tối với gia đình này và hát theo bà vợ khi bà cho bọn trẻ đi ngủ, khiến nhà Karnovsky ngạc nhiên trước tài năng của cậu bé.

Armstrong thừa nhận rằng người Do Thái khiến anh kinh ngạc về cách sống thân thiện. Anh thích cảm giác gia đình, lòng tốt, tình cảm và sự quan tâm ngự trị trong ngôi nhà của họ.

Anh ngạc nhiên về việc người Do Thái có thể biến cái xác nhà tồi tàn mà họ kiếm được thành một tổ ấm nhỏ nhưng gọn gàng một cách nhanh chóng thế nào, thức ăn do vợ của người buôn bán già chế biến ngon đến mức nào, họ sống sạch sẽ ra sao.

Và cái chính mà họ đã truyền cho cậu và cũng là điều khiến cậu bé rất ngạc nhiên lúc đầu là sự chăm chỉ, khả năng làm việc từ sáng đến tận khuya.

“Tôi ngưỡng mộ người dân Do Thái. Sự can đảm của họ, đặc biệt là trong hoàn cảnh những gì họ đã phải chịu đựng. Tôi chỉ mới bảy tuổi, nhưng hoàn toàn có thể thấy rõ những người da trắng đối xử với gia đình này một cách thậm tệ thế nào. Ngay cả người da đen cũng được đối xử tốt hơn. Nhìn chung, người da đen có nhiều cơ hội hơn. Nhưng chúng ta lười biếng – và bây giờ chúng ta vẫn vậy, ” – Armstrong viết khi đã là một ngôi sao.

Niềm đam mê âm nhạc của anh cũng bắt đầu nhờ người buôn đồ cũ đó, một lần ông đưa cho anh một cây sáo thiếc, cậu bé rất thích và chơi nó rất chăm chỉ bất cứ lúc nào rảnh rỗi, nên mọi người quyết định mua một chiếc kèn. Một chiếc kèn cũ giá năm đô la. Một phần là do Louis tự tiết kiệm, một phần do ông đồng nát cho. Sau này, khi trở thành một nhạc công và nhà soạn nhạc chuyên nghiệp, ông đã sử dụng các giai điệu Do Thái trong các tác phẩm như St. James Infirmaty và Go Down, Moses. Cậu bé da đen đã lớn và viết một cuốn sách về gia đình Do Thái đã nhận nuôi mình năm 1907. Để tưởng nhớ họ, ông đã đeo Ngôi sao David cho đến cuối đời và nói rằng chính từ gia đình này, ông đã học được cách sống “cuộc sống thực sự”. Và ông không bao giờ tháo Ngôi sao David khỏi cổ.

Dịch từ Facebook page WHO is WHO (tiếng Nga)