Bài viết của Vineet Nayar, nguyên CEO công ty phần mềm HCL Tech – hiện đang đứng vị trí #8 trong số các công ty IT Services trên thế giới và có chi nhánh ở Việt Nam. Ông Nayar là tác giả cuốn “Employees First, Customers Second” rất nổi tiếng. Tôi dịch từ maverick là “leng keng” do lấy cảm hứng từ chiến lược của FPT. Theo đó, FPT muốn có những lãnh đạo “leng keng”, dám thử làm những thứ không tưởng, để tạo ra những bước nhảy vượt bậc cho tập đoàn.
Đa số các bài tiếng Việt trên Internet dịch là Thung lũng Kỳ lạ, nhưng theo tôi phải dịch là Quái đản. Bài wikipedia tiếng Trung viết là Khủng Bố Cốc (恐怖谷). Nội dung dưới đây chắc sẽ giải thích được là tại sao.
Tấm ảnh đã trở thành biểu tượng và được sử dụng rộng rãi, nhưng theo những gì tôi tìm hiểu được qua các nguồn tin public trên mạng, thì vẫn không rõ nguồn gốc của nó thực sự là thế nào. Bài này tóm tắt những gì tôi tìm hiểu được, mong có thêm thông tin để sáng tỏ.
Cập nhật 10/5/2023: đã tìm ra nguồn gốc bức ảnh – cắt từ đoạn phim tài liệu dựng lại vào năm 1964 (xem ở cuối bài)
Ngày xưa, khi một vụ việc xảy ra mà kẻ có quyền lực muốn che giấu, thì họ sẽ tìm cách bưng bít. Ở thời đại thông tin ngày nay, việc bưng bít thường không khả thi, nên người ta tìm cách làm sai lệch thông tin (disinformation).
Vậy nếu bạn quan tâm đến 1 vụ việc, thì làm sao để phát hiện được có ai đó đang cố tình làm sai lệch thông tin? Mô hình 4D sẽ giúp bạn!
Mô hình này được đề xuất bởi Ben Nimmo, Giám đốc Điều tra của Công ty Phân tích Mạng Graphika, và được đề cập trong cuốn “Chúng tôi là Bellingcat”. Cụ thể 4 chữ D gồm:
Dismiss (làm mất uy tín): nếu tôi không thích những gì mà người chỉ trích tôi nói, thì tôi sẽ xúc phạm họ.
Distort (gây nhiễu): nếu tôi không thích các fact, thì sẽ bóp méo chúng.
Distract (đánh lạc hướng): nếu tôi bị buộc tội về điều gì đó, thì tôi sẽ buộc tội người khác về điều tương tự.
Dismay (làm mất tinh thần): nếu tôi không thích những gì người khác đang định làm, thì sẽ cố gắng dọa cho họ sợ.
Ví dụ, trong vụ bắn rơi máy bay dân sự MH17, Nga đã sử dụng cả 4 chiêu trên:
Dismiss: vu cho những người tố cáo là rusophobia, là có ý đồ xấu với Nga
Distort: tung ra hàng loạt ‘bằng chứng’ hùng hồn, mà sau đó đã bị vạch trần là fake, cốt để gây nhiễu.
Distract: sử dụng thuyết âm mưu và võ ‘thế cái này thì sao’ (whataboutism). Kiểu như “mày bảo là quân ly khai bắn rơi máy bay ở Ukraina, thế hàng nghìn thường dân bị giết trong chiến tranh Iraq thì sao?”. Người bị trúng chiêu “thế cái này thì sao” sẽ có một thế giới quan đầy hoang mang về đạo đức, thấy chẳng ai là đáng tin và chẳng có gì là sự thật.
Dismay: đe dọa những kết cục đáng sợ với những người kiên trì phản kháng lại luận điệu của Kremlin.
Có thể thấy, cả 4 chiêu này cũng được dùng rất nhiều trong các vụ việc ở VN. Thế nên, bất cứ khi nào bạn thấy ai đó giở các chiêu này, thì khả năng cao là họ đang cố làm sai lệch thông tin.
Mà hóa ra cái tên Bellingcat nghĩa là ‘belling the cat’ – treo chuông lên cổ mèo. Những con mèo cậy mạnh bắt nạt, khủng bố các chú chuột, cần bị vạch mặt bởi cái chuông đó.
Lời người dịch. Mỹ Trung đang khởi động một cuộc “Chiến tranh Bán dẫn”. Trong bối cảnh đó, một nhà báo Mỹ có tên là Virginia-Heffernan đã làm một chuyến hành hương đến TSMC, công ty quan trọng nhất của ngành công nghiệp này. Bài báo viết về công nghệ và địa chính trị, nhưng đầy chất thơ. Dịch rất vất vả, nhưng nhìn lại cũng đáng. Hy vọng là hơn Google Translate.
Tặng các em sinh viên của tôi, những “nhà tương lai học” bất đắc dĩ!
Giới thiệu của PPĐ. Đây là tập hợp 7 lá thư được một người Việt Nam tên là Nguyễn Văn Ba (làng Ngọc Kiệu, Từ Liêm, Hà Đông) viết trong giai đoạn 1917-19 khi ông đi lính tình nguyện cho Pháp đánh Đức trong Thế chiến 1. Bộ sưu tập được Jean Marquet giới thiệu bằng tiếng Pháp, và Ngô-Vi-Liễn dịch ra tiếng Việt. Các bức thư là nguồn sử liệu sơ cấp, đương đại, cho ta cái nhìn chân thật về giai đoạn lịch sử mà nói chung trước nay người VN chỉ biết qua các bình luận của người đời sau, ít nhiều bị làm sai lệch có chủ ý.Nếu học sinh được học lịch sử qua các tư liệu này chắc sẽ thấy thú vị và yêu thích môn học hơn.
Giới thiệu của PPĐ. Đây là tập hợp 7 lá thư được một người Việt Nam tên là Nguyễn Văn Ba (làng Ngọc Kiệu, Từ Liêm, Hà Đông nay thuộc xã Tân Lập, huyện Đan Phượng, HN) viết trong giai đoạn 1917-19 khi ông đi lính tình nguyện cho Pháp đánh Đức trong Thế chiến 1. Bộ sưu tập được Jean Marquet giới thiệu bằng tiếng Pháp, và Ngô-Vi-Liễn dịch ra tiếng Việt. Các bức thư là nguồn sử liệu sơ cấp, đương đại, cho ta cái nhìn chân thật về giai đoạn lịch sử mà nói chung trước nay người VN chỉ biết qua các bình luận của người đời sau, ít nhiều bị làm sai lệch có chỷ ý.Nếu học sinh được học lịch sử qua các tư liệu này chắc sẽ thấy thú vị và yêu thích môn học hơn.
