Nói đến đọc sách, tựa hồ đó là một việc rất rõ ràng, chỉ cần đem sách ra đọc là được rồi, Nhưng không hề đơn giản như vậy.
Continue readingLỗ Tấn. Về việc đọc sách
Leave a reply
Category Archives: X. hội & G. dục
Về bức ảnh phất cờ trên nóc hầm Điện Biên Phủ
Tấm ảnh đã trở thành biểu tượng và được sử dụng rộng rãi, nhưng theo những gì tôi tìm hiểu được qua các nguồn tin public trên mạng, thì vẫn không rõ nguồn gốc của nó thực sự là thế nào. Bài này tóm tắt những gì tôi tìm hiểu được, mong có thêm thông tin để sáng tỏ.
Cập nhật 10/5/2023: đã tìm ra nguồn gốc bức ảnh – cắt từ đoạn phim tài liệu dựng lại vào năm 1964 (xem ở cuối bài)
Continue readingMô hình 4D giúp phát hiện âm mưu làm sai lệch thông tin
Ai đang cố tình làm sai lệch thông tin?
Ngày xưa, khi một vụ việc xảy ra mà kẻ có quyền lực muốn che giấu, thì họ sẽ tìm cách bưng bít. Ở thời đại thông tin ngày nay, việc bưng bít thường không khả thi, nên người ta tìm cách làm sai lệch thông tin (disinformation).
Vậy nếu bạn quan tâm đến 1 vụ việc, thì làm sao để phát hiện được có ai đó đang cố tình làm sai lệch thông tin? Mô hình 4D sẽ giúp bạn!
Mô hình này được đề xuất bởi Ben Nimmo, Giám đốc Điều tra của Công ty Phân tích Mạng Graphika, và được đề cập trong cuốn “Chúng tôi là Bellingcat”. Cụ thể 4 chữ D gồm:
- Dismiss (làm mất uy tín): nếu tôi không thích những gì mà người chỉ trích tôi nói, thì tôi sẽ xúc phạm họ.
- Distort (gây nhiễu): nếu tôi không thích các fact, thì sẽ bóp méo chúng.
- Distract (đánh lạc hướng): nếu tôi bị buộc tội về điều gì đó, thì tôi sẽ buộc tội người khác về điều tương tự.
- Dismay (làm mất tinh thần): nếu tôi không thích những gì người khác đang định làm, thì sẽ cố gắng dọa cho họ sợ.
Ví dụ, trong vụ bắn rơi máy bay dân sự MH17, Nga đã sử dụng cả 4 chiêu trên:
- Dismiss: vu cho những người tố cáo là rusophobia, là có ý đồ xấu với Nga
- Distort: tung ra hàng loạt ‘bằng chứng’ hùng hồn, mà sau đó đã bị vạch trần là fake, cốt để gây nhiễu.
- Distract: sử dụng thuyết âm mưu và võ ‘thế cái này thì sao’ (whataboutism). Kiểu như “mày bảo là quân ly khai bắn rơi máy bay ở Ukraina, thế hàng nghìn thường dân bị giết trong chiến tranh Iraq thì sao?”. Người bị trúng chiêu “thế cái này thì sao” sẽ có một thế giới quan đầy hoang mang về đạo đức, thấy chẳng ai là đáng tin và chẳng có gì là sự thật.
- Dismay: đe dọa những kết cục đáng sợ với những người kiên trì phản kháng lại luận điệu của Kremlin.
Có thể thấy, cả 4 chiêu này cũng được dùng rất nhiều trong các vụ việc ở VN. Thế nên, bất cứ khi nào bạn thấy ai đó giở các chiêu này, thì khả năng cao là họ đang cố làm sai lệch thông tin.
Mà hóa ra cái tên Bellingcat nghĩa là ‘belling the cat’ – treo chuông lên cổ mèo. Những con mèo cậy mạnh bắt nạt, khủng bố các chú chuột, cần bị vạch mặt bởi cái chuông đó.
Tham khảo: link
Các mô hình về đa văn hóa: từ Hofstede đến Meyer
So sánh vắn tắt 3 mô hình về các chiều kích văn hóa (cultural dimensions): Hofstede (1980), GLOBE (1991) và Meyer (2014).
Continue readingMấy bức thư của nhà binh-sĩ Việt-Nam (2)
Giới thiệu của PPĐ. Đây là tập hợp 7 lá thư được một người Việt Nam tên là Nguyễn Văn Ba (làng Ngọc Kiệu, Từ Liêm, Hà Đông) viết trong giai đoạn 1917-19 khi ông đi lính tình nguyện cho Pháp đánh Đức trong Thế chiến 1. Bộ sưu tập được Jean Marquet giới thiệu bằng tiếng Pháp, và Ngô-Vi-Liễn dịch ra tiếng Việt.
Các bức thư là nguồn sử liệu sơ cấp, đương đại, cho ta cái nhìn chân thật về giai đoạn lịch sử mà nói chung trước nay người VN chỉ biết qua các bình luận của người đời sau, ít nhiều bị làm sai lệch có chủ ý. Nếu học sinh được học lịch sử qua các tư liệu này chắc sẽ thấy thú vị và yêu thích môn học hơn.
Mấy bức thư của nhà binh-sĩ Việt-Nam (1)
Giới thiệu của PPĐ. Đây là tập hợp 7 lá thư được một người Việt Nam tên là Nguyễn Văn Ba (làng Ngọc Kiệu, Từ Liêm, Hà Đông nay thuộc xã Tân Lập, huyện Đan Phượng, HN) viết trong giai đoạn 1917-19 khi ông đi lính tình nguyện cho Pháp đánh Đức trong Thế chiến 1. Bộ sưu tập được Jean Marquet giới thiệu bằng tiếng Pháp, và Ngô-Vi-Liễn dịch ra tiếng Việt.
Các bức thư là nguồn sử liệu sơ cấp, đương đại, cho ta cái nhìn chân thật về giai đoạn lịch sử mà nói chung trước nay người VN chỉ biết qua các bình luận của người đời sau, ít nhiều bị làm sai lệch có chỷ ý. Nếu học sinh được học lịch sử qua các tư liệu này chắc sẽ thấy thú vị và yêu thích môn học hơn.
Vũ Tam Tập. Tính thành-thực của người Nam (1924)
Bài viết của cụ Vũ Tam Tập (bút danh Tuấn Đình, 1896-1976) từ 100 năm trước, đến nay vẫn còn nguyên tính thời sự.
SÁCH HAI THỨ TIẾNG CỦA HỘI VIỆT NAM THANH NIÊN
NHỮNG CUỘC ĐÀM ĐẠO Ở HVNTN
Benito Mussolini. Học thuyết của chủ nghĩa phát xít
Giới thiệu. Ngày nay đa số mọi người chỉ biết đến chủ nghĩa phát xít một cách mơ hồ, liên quan đến bóng ma của chế độ Hitler, của nước Đức thời đảng Quốc xã. Nhiều người cũng đánh đồng chủ nghĩa phát xít vốn xuất thân ở Ý với chủ nghĩa quốc xã (nazism) của Hitler, trong khi nazism thực chất là một hình thức của chủ nghĩa phát xít. Nhà văn Ý Umberto Eco có bài phân tích chi tiết về việc tại sao người ta lại hay dùng chữ phát xít để nói về tất cả các chế độ và tư tưởng liên quan, và chỉ ra 14 dấu hiệu của chủ nghĩa phát xít (xem bản dịch tiếng Việt).
Muốn ngăn chặn sự trở lại của chủ nghĩa phát xít (có thể là dưới một tên gọi mới, thậm chí dưới danh nghĩa chống phát xít), chúng ta cần hiểu rõ nó, để có thể nhìn ra và có những hành động sớm để chặn đứng từ trong trứng nước, bất kể chiêu bài của chúng là gì. Do đó, chúng ta nên đọc bài viết này của cha đẻ của chủ nghĩa phát xít, Benito Mussolini.
Continue readingReview sách: The Road to Character (Đường đến nhân cách)
Tác giả: David Brooks, ra mắt 2015. Bản dịch của Trà Nam, NXB Trẻ, 2022.
Trong bài viết, tôi sẽ dịch character là “phẩm cách”, để tránh hiểu sai chữ “nhân cách” thành personality vốn có ý nghĩa khác với character.
Continue readingTám luận điểm dối trá của tuyên truyền Nga
Một năm trước, quân đội Nga đã tiến hành cuộc xâm lược vào Ukraina từ nhiều hướng: phía bắc – từ lãnh thổ Belarus, phía đông – từ cái gọi là “LPR” và “DPR” và phía nam – từ Crimea đã bị sáp nhập. Vladimir Putin gọi đây là “chiến dịch quân sự đặc biệt”, nhiệm vụ chính là “phi quân sự hóa” và “phi phát xít hóa” Ukraina. Kể từ khi bắt đầu chiến tranh, Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc đã ghi nhận 18.657 thương vong trong dân thường Ukraine: 7.110 người chết và 11.547 người bị thương. Đây chỉ là những con số được xác nhận, thiệt hại thực tế chắc hẳn là lớn hơn nhiều.
Tuyên truyền đã trở thành một trong những vũ khí chính của chế độ Putin trong cuộc chiến với Ukraina – nó đã tỏ ra vô cùng hiệu quả cả trong và ngoài nước. Tuyên truyền có một số luận điểm được yêu thích đã trở thành meme (nhưng đối với một số người, đó là chân lý phổ biến). Chúng ta sẽ phân tích tại sao những luận điểm này là sai.
Continue reading