Một tuyên ngôn ngắn về tương lai của tương tác trực tuyến

Thế giới đang thay đổi. Nhanh hơn và đột ngột hơn hầu hết chúng ta mong đợi.

Và, bên cạnh những trường hợp khẩn cấp về sức khỏe mà khắp nơi đang phải trải qua, nhiều người trong chúng ta đang được yêu cầu nhanh chóng chuyển các cuộc họp và các lớp học lên trực tuyến.

May mắn thay, có những công cụ mạnh và rẻ để làm việc đó. Nhưng thật không may, có nguy cơ rằng chúng ta sẽ tạo ra và chấp nhận một tình trạng (status quo) mới mà thậm chí còn tệ hơn cả tình trạng mà nó thay thế.

Ta có thể làm cho nó tốt hơn.

Bạn có cơ hội để thiết kế lại mặc định, làm cho nó tốt hơn. Hoặc, ta có thể duy trì hiện trạng. Bạn sẽ đóng góp cho cái nào?

Thay vì làm những gì ta đã luôn làm trong đời thực (nhưng online và không tốt bằng), nếu ta làm điều gì đó tốt hơn thì sao?

Đây là thứ ta nghĩ sẽ nhận được từ một cuộc họp real-life:

• Một cơ hội để mọi người đến với nhau và thảo luận về các vấn đề quan trọng.

Đây là những gì chúng ta thực sự nhận được:

• Cơ hội cho một số người chứng minh địa vị và quyền lực của họ.
• Cơ hội cho hầu hết mọi người để ghi chép và tìm cách tránh trách nhiệm.

Các cuộc họp real-life là một trong những phần việc bị ghét nhất đối với nhân viên văn phòng. Chúng kéo dài quá lâu, xảy ra quá thường xuyên và gây nhàm chán và làm phiền hầu hết những người tham dự. Đa số chúng có thể được thay thế bằng một memo (nếu là về việc truyền đạt (transferring) thông tin) hoặc có thể thực hiện tốt hơn (nếu cuộc họp là về việc chuyển đổi (transforming) thông tin.)

Nhưng, bạn còn may chán là không phải đi học.

Một ngày học theo cách truyền thống không là gì ngoài một cuộc họp. Kéo dài tám giờ. Trong đó bạn gần như không bao giờ được yêu cầu đóng góp, hoặc nếu có thì bạn gặp rủi ro lớn, cả về mặt xã hội và về mặt điểm số.

Và bây giờ, vì các sự kiện trên toàn thế giới, các cuộc họp và lớp học ở địa phương cũng đang lên trực tuyến.

Nó sẽ dẫn đến một trong hai điều:

1. Giống như chúng đã từng trong real-life, mỗi tội tệ hơn.
2. Một cái gì đó mới và một cái gì đó tốt hơn.

Xin thứ lỗi vì tôi không lạc quan, nhưng nếu những gì ta đang thấy chính là đường hướng, thì mặc định mà chúng ta đang xây dựng là lựa chọn đầu tiên (và sai lầm).

Nó tệ hơn vì bạn có thể xem điện thoại, email và tủ lạnh khi học. Nó tệ hơn bởi vì bạn có thể thấy rõ hơn khuôn mặt của những người đang buồn chán ngay trước mặt bạn, những người tưởng rằng bạn không thể thấy họ.

[Bạn có biết, trong Zoom và các công cụ khác có nút focus để hiển thị cho organizer khi có người trong phòng bật Chrome hoặc gì đó khác ở trước mặt và chỉ làm ra vẻ đang chú ý? Có nút đó là để đảm bảo kỷ luật (compliance) và bởi vì ta luôn tìm ra cách để không chú ý.]

Tính kỷ luật của một cuộc họp bắt buộc trên Zoom không thể chặt chẽ như họp real-life. Nó giống như một tập của phim Công sở (the Office), chỉ có điều xảy ra hàng triệu lần mỗi ngày.

Thế rồi, ta cố gắng chuyển các lớp học lên trực tuyến! Đầu tiên ta buộc học sinh phải chú ý đến điểm số, chiếm giữ những gì họ muốn và cần (chứng chỉ, bằng tốt nghiệp, xếp loại A) để đổi lấy việc họ phải từ bỏ sự chủ động, tự do và tuổi trẻ.

Sau đó, vì ta vẫn chưa nhận được đủ sự kỷ luật, ta đã phát minh ra clicker.

Nó là một thiết bị số nguy hiểm, có lẽ có ý định tốt đằng sau, nhưng, giống như rất nhiều thứ được công nghiệp hóa, giờ đây nó giống một vũ khí hơn là một công cụ.

Cách thức clicker hoạt động: Mỗi sinh viên tại trường đại học lớn đều phải mua một cái. Đúng thế, bạn cần bỏ nhiều tiền túi hơn để người ta kiểm soát bạn. Nó có ID tích hợp (nó biết bạn là ai), wifi và GPS. Bên trong giảng đường, bạn cần bấm vào. Nhấn vào để chứng minh bạn đang ở đó. Nhấn vào để chứng minh bạn không ngủ gật. Nhấn vào để chứng minh bạn có thể lặp lại những gì giáo sư vừa nói.

Tất nhiên, có thể sử dụng clicker để tạo ra một cuộc thảo luận quan trọng và hấp dẫn. Nghiên cứu nhanh của tôi dường như chỉ ra rằng điều này gần như không bao giờ xảy ra. Học sinh đơn giản là trả tiền cho việc tuân thủ để đổi lấy chứng chỉ.

Vì vậy, chúng ta có vài vấn đề:

1. Chế độ trực tiếp (in-person) của các cuộc họp và lớp học bị làm nhiễu bởi các vấn đề liên quan đến địa vị, lãng phí thời gian, kỷ luật, nhàm chán và dòng chảy thông tin kém hiệu quả.
2. Chuyển sang online là xóa bỏ sự thỏa mãn của hiện trạng, làm giảm sự hài lòng về bản thân cho những người muốn khẳng định vị thế, và tạo ra còn nhiều thách thức hơn đối với sự kỷ luật, nhàm chán và những thứ khác.

Nhưng …

Có một giải pháp. Một sự lựa chọn thẳng thắn và không hiển nhiên.

Thay vào đó, hãy cùng trò chuyện.

Một cuộc trò chuyện (conversation) bao gồm nghe và nói. Một cuộc trò chuyện đòi hỏi cảm nhận về sự cởi mở, sự tiếp cận và quan hệ con người ở cả hai phía.

Mọi người ghét các cuộc họp nhưng không ghét các cuộc trò chuyện.

Mọi người có thể không thích giáo dục, nhưng ai cũng thích học.

Nếu bạn bị mắc kẹt trong một căn phòng 50 người và nhà tổ chức nói, “hãy đi khắp phòng và tự giới thiệu với nhau”, thì bạn hiểu rằng sẽ đau khổ trong một giờ. Bởi vì, sẽ chẳng có ai nghe và tất cả đều hồi hộp chờ đến lượt mình nói.

Nhưng nếu bạn đang trong một cuộc trò chuyện, bạn phải lắng nghe người khác. Bởi vì nếu không, bạn sẽ không biết nói gì khi đến lượt.

Cuộc trò chuyện sắp xếp lại cơ chế quyền lực và kỷ luật, bởi vì các cuộc hội thoại cho phép ta được lắng nghe.

Các cuộc trò chuyện tạo ra sự quan tâm riêng, bởi vì sau khi bạn nói ra lời của mình, có lẽ bạn sẽ rất tập trung để nghe lời đáp lại.

Bạn không nhất thiết phải có một cuộc trò chuyện, nhưng nếu bạn chọn có nó, thì hãy tham gia hết mình và thực sự trò chuyện.

Và đây là đòn quyết định:

Thế giới số đẻ ra một loại trò chuyện mới, một cuộc trò chuyện quy mô lớn, một cuộc trò chuyện không thể lặp lại trong real-life.

Trong Zoom, có một nút đặc biệt để làm việc đó, và nếu bạn chọn và đam mê tham gia, bạn có thể sử dụng nó để tạo ra phép màu.

Chúng tôi biết, bởi vì chúng tôi đã thực hiện nó tại Akimbo. Chúng tôi đã tạo ra các cuộc trò chuyện quan trọng và hữu ích cho một nhóm 700 người cùng lúc. Đến cuối buổi, vẫn còn hơn 97% người tham gia. Không ép buộc, không bằng cấp, không điểm số và không có clicker.

Nếu muốn, ta có thể sử dụng Zoom để tạo các cuộc hội thoại, không phải là mông má lại các cơ chế quyền lực đã phát ngấy. Ta có thể tạo môi trường ngang hàng (peer to peer), nơi các cuộc hội thoại xảy ra.

Đây là cách thức hoạt động của nó:

1. Điều quan trọng nhất: Hãy chỉ họp khi nó xứng đáng là một cuộc họp. Nếu bạn cần mọi người đọc một memo, hãy gửi memo. Nếu bạn cần học sinh làm bài tập, hãy gửi bài tập. Nếu bạn muốn mọi người xem một bài phát biểu, hãy quay và gửi email cho họ. Các cuộc họp và giao lưu real-time đáng để trò chuyện là rất hiếm và kỳ diệu. Hãy dùng chúng một cách khôn ngoan.

2. Mọi người đến cuộc họp sẵn sàng để có một cuộc trò chuyện. Nếu họ bị ép buộc, mọi thứ khác sẽ trở nên khó khăn hơn.

3. Tham gia có nghĩa là cần được chuẩn bị. Hãy tham khảo checklist 9 điểm đơn giản này.

4. Tổ chức một cuộc trò chuyện. Không thể có nhiều hơn 5 người. Khi đó, làm thế nào để làm một sự kiện với hàng trăm người? Chia nhỏ ra.

Một phòng Zoom tiêu chuẩn cho phép bạn có 250 người trong đó. Bạn, người tổ chức, có thể nói trong hai hoặc mười phút để thiết lập agenda và sự hiểu biết lẫn nhau, sau đó nhấn nút. Nút đó trong Zoom sẽ tự động chia mọi người vào tối đa 50 phòng khác nhau.

Nếu có 120 người trong phòng và bạn đặt số chia nhỏ là 40, nhóm sẽ ngay lập tức được phân thành 40 nhóm nhỏ 3 người.

Họ có thể có một cuộc trò chuyện với nhau về chủ đề cho trước. Không phải là tán gẫu lãng phí, mà là tương tác chi tiết, được hướng dẫn, tập trung vào những gửi gắm mà bạn vừa đưa ra.

8 phút sau, người tổ chức có thể nhấn nút và triệu tập mọi người trở lại với nhau.

Nhận phản hồi qua chat (một lần nữa, điều không thể có trong một cuộc họp real-life). Nói thêm 6 phút nữa. Nhấn nút khác và chia mọi người cho một cuộc trò chuyện khác.

Thật là li kỳ. Nó đặt mọi người vào vị trí, nhưng theo cách mà họ thấy rất thoải mái.

Nếu bạn là thầy giáo và bạn thực sự muốn có các cuộc hội thoại đồng bộ, thì đây là cách hiệu quả nhất để làm. Dạy một khái niệm. Có một cuộc trò chuyện chia nhỏ. Để những cuộc trò chuyện nhỏ đó mang lại hiểu biết sâu sắc hoặc câu hỏi hay. Lặp lại.

Một đồng nghiệp đã thử kỹ thuật này vào cuộc họp cộng đồng của anh ấy vào Chủ nhật, và đó là một khoảnh khắc mở mắt (transformative) cho 40 người tham gia.

Nếu bạn muốn làm một bài giảng, hãy làm, nhưng đó là giáo dục dựa trên phần thưởng, chứ không phải là học tập thực sự. Nếu mọi người chỉ đơn giản muốn học những gì bạn đang dạy, họ sẽ không phải chờ bài giảng của bạn (hay trả tiền cho nó). Họ đã có thể tìm nó trên mạng.

Nhưng nếu bạn muốn tạo ra việc học trực tuyến cách mạng (transformative), thì hãy để mọi người học cùng nhau.

Hãy kết nối họ.

Tạo các cuộc hội thoại.

Dịch từ The Conversation