Có sự khác nhau gì giữa trách nhiệm (responsibility) và trách nhiệm giải trình (accountability)?

Trách nhiệm giải trình là bổn phận phải báo cáo (giải trình) với người trao quyền cho bạn. Đó là khi bạn được giao nhiệm vụ và [thường] được trả công để làm việc đó, nên phải giải trình khi có yêu cầu. Cán bộ quản lý có trách nhiệm giải trình với cấp trên, chính quyền có trách nhiệm giải trình với người dân (vì dùng tiền thuế của họ). Accountable to whom?

Trách nhiệm là việc (kết quả công việc) mà bạn nhận làm, bất kể do được giao phó hay tự nhận. Responsible for what?

Trách nhiệm giải trình có tính hướng ngoại, bạn phải làm điều đó với người khác. Trách nhiệm có tính hướng nội, bạn sẽ quyết định mình làm đến đâu (có tinh thần trách nhiệm đến đâu). Vì tính hướng nội không dễ thấy từ bên ngoài, cho nên có thể bạn đang nỗ lực làm (tức là có tinh thần trách nhiệm cao) nhưng vẫn bị người ngoài đánh giá “vô trách nhiệm”.

Một người có thể có trách nhiệm giải trình nhưng thực ra vô trách nhiệm, tức là không nỗ lực trong công việc, và tìm cách đổ lỗi.

Ngược lại, một người cũng có thể có trách nhiệm nhưng không có trách nhiệm giai trình. Đó là khi bạn tự nhận trách nhiệm làm việc gì đó, thì bạn không cần giải trình với ai. Và cũng không thể đổ lỗi cho ai.

Bạn có thể tự nhận bao nhiêu trách nhiệm tùy ý. Việc đứng ra nhận mà không chờ ai giao được gọi là leadership. Bạn lãnh đạo vì bạn chọn làm thế – leader by choice.